An easy way to find out which food is adulterated at home, two drops of tincture in milk and ghee can tell if it is adulterated or not.
ઘરમાં કયા ખોરાકમાં ભેળસેળ થાય છે તે જાણવાનો એક સરળ ઉપાય, દૂધ અને ઘીમાં ટિંક્ચરના બે ટીપાં એ કહી શકે છે કે તેમાં ભેળસેળ છે કે નહીં.
ક્યા ખોરાકમાં શેની મિલાવટ છે ઘરે બેઠા જાણવાની સરળ રીત, દૂધ અને ઘીમાં ટિંક્ચરના બે ટીપાથી જાણી શકાશે ભેળસેળ છે કે નહીં
☞
મહત્વપૂર્ણ લિંક
.jpg)
દૂધમાં પાણી
ઘરની તપાસ બાદ ભેળસેળ જણાય તો તંત્રને જાણ કરોઃ એ.એસ.આઈ. કમિશનર
ખાદ્યપદાર્થોમાં ભેળસેળ વધી રહી છે અને ઘણી જગ્યાએ કેમિકલ સાથે દરોડા પાડવામાં આવ્યા છે. ખોરાકમાં ભેળસેળ લેબ ટેસ્ટમાં જોવા મળે છે જ્યારે દરેક વ્યક્તિ આ ટેસ્ટ કરાવી શકતી નથી. તો લોકોને સરળતાથી કેવી રીતે ખબર પડે કે તેઓએ જે ખરીદ્યું છે તે સલામત છે કે નહીં?
રાજકોટ જિલ્લા ફૂડ એન્ડ ડ્રગ્સ મદદનીશ કમિશનર એલ.ડી. ફાલ્દુ સાથે ચર્ચા કરતા તેમણે કહ્યું કે ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયાએ ડાર્ટ બુક એટલે કે રેપિડ ટેસ્ટ સાથે ડિટેકટ અલ્ટરેશન બહાર પાડ્યું છે જે વેબસાઈટ પરથી ડાઉનલોડ કરી શકાય છે અને તેનો અભ્યાસ કરીને સરળતાથી જાણી શકાય છે કે તે દૂધ, ઘી, માં ભેળસેળ છે કે કેમ. તેલ, અનાજ. કે શું નથી અથવા.
આ માટે અન્ય કોઈ ઉપકરણોની જરૂર નથી. કેટલાક પરીક્ષણોમાં, ટિંકચર નામનું આયોડિન મેડિકલ સ્ટોર્સમાં જોવા મળે છે અને તેના આધારે શોધી શકાય છે, કારણ કે તે ચોક્કસ મિશ્રણોમાં રંગ બદલાતી પ્રકૃતિ ધરાવે છે. ખરીદી વખતે બિલનો આગ્રહ રાખો અને જો કોઈ ભેળસેળ હોય તો તેની જાણ કોર્પોરેશન અથવા જિલ્લા વહીવટીતંત્રને કરો અને જ્યાં ખરીદી કરવામાં આવી હોય ત્યાં સીધી કાર્યવાહી થઈ શકે છે.
કયા ખોરાકનું પરીક્ષણ કરી શકાય છે તે શોધો
દૂધમાં પાણી
દૂધમાં સ્ટાર્ચ, ચીઝ
દૂધ, ચીઝમાં સ્ટાર્ચ
દૂધમાં ટિંકચરના બે ટીપાં નાખો અને જુઓ કે તેનો રંગ જાંબુમાં બદલાઈ જાય છે અને તેમાં ભળે છે. જો પનીર કે મેશ હોય તો તેને પહેલા પાણીમાં ઉકાળો અને ઠંડુ થયા બાદ તેમાં ટિંકચર નાખો.
ઘીમાં છૂંદેલા બટાકા
ઘીમાં છૂંદેલા બટાકા
કાચના નાના બાઉલમાં બે ચમચી ઘી નાખો. તેમાં ટિંકચર આયોડીનના બે ટીપાં નાખો. જો તે મિશ્રિત થાય છે, તો તે રંગ બદલશે અને વાદળી થઈ જશે.
કાચ જેવી સરળ સપાટી પર દૂધનું એક ટીપું મૂકો. જો આ ટીપાં જમીન પર ઉતરી જાય અને પાછળ સફેદ લીટી છોડી જાય તો તે શુદ્ધ દૂધ છે, જો તે તરત જ ન નીકળે અને વહેતું હોય તો તેમાં વધારાનું પાણી હોય છે.
તેલમાં ઝેરી રસાયણો
તેલમાં ઝેરી રસાયણો
કાચના બાઉલમાં થોડું તેલ નાખો. તેમાં માખણ નાખો. જો તેલ લાલ થઈ જાય, તો તેમાં TOCP નામનું ઝેરી રસાયણ હોય છે.
દૂધમાં ડીટરજન્ટ
થોડી માત્રામાં દૂધ લો અને તેટલું જ પાણી ઉમેરો અને પછી સરખી રીતે હલાવો. શુદ્ધ દૂધમાં ફીણ બહુ ઓછું હોય છે જ્યારે મિશ્રિત કરવામાં આવે ત્યારે તેમાં ફીણનું જાડું પડ હોય છે.
ચિલી બ્રાન
એક ગ્લાસ પાણીમાં મરચાંનો પાવડર નાખો. શુદ્ધ મરચું સરખા રંગથી નીચે બેસી જશે. સ્ટ્રો પાણી પર તરતી રહેશે.
જીરું માં ઘાસ B
ઘાસના બીજને કોલસાના પાવડરમાં બોળીને જીરું સાથે મિશ્રિત કરવામાં આવે છે. હથેળીમાં મુઠ્ઠીભર જીરું લઈને ઘસો. હથેળીમાં કાળો રંગ દેખાય તો મૂંઝવણ થાય છે.
કાળા મરી
એક ગ્લાસમાં કાળા મરી નાખો, કાળા મરી તળિયે બેસી જશે અને તેમાં મિક્સ કરેલા પપૈયાના દાણા તરતા આવશે.
ચાના પાવડરમાં કાટ
ચાના પાવડરનો એક નાનો ઢગલો કરો અને તેની આસપાસ ચુંબકને ફેરવો. શુદ્ધ ધૂળથી કોઈ ફરક નહીં પડે પણ કાટ કે લોખંડનો પાવડર ચુંબકને આકર્ષશે.
મરચાંના પાવડરમાં રંગ
એક ગ્લાસમાં પાણી ભરો અને તેમાં મરચું પાવડર નાખો. જો રંગ ઉમેરવામાં આવે, તો રંગ પાવડરથી અલગ થતો દેખાશે.
હળદર માં રંગ
કાચની બરણીમાં હળદર નાખો. શુદ્ધ હળદર નીચે બેસી જશે, આછો પીળો રંગ છોડી જશે. જો મિક્સ કરવામાં આવે તો ઘેરો પીળો રંગ દેખાશે.
મધમાં ખાંડ
એક ગ્લાસ પાણીમાં થોડું મધ નાખો. જો મધ પાણીમાં ભળે છે, તો તે ખાંડ હશે. શુદ્ધ મધ ઓગળતું નથી. આ ઉપરાંત રૂમાં મધ નાખીને બાળી લો, શુદ્ધ મધ તરત બળી જશે અને મિશ્રણમાં અવાજ આવશે.
હિંગમાં ભેળસેળ
એક સ્ટીલની ચમચીમાં હિંગ લઈ તેને મીણબત્તી પાસે મૂકો. શુદ્ધ હિંગ કપૂરની જેમ સળગી ઊઠશે. ભેળસેળ હશે તો સળગશે નહીં. આ ઉપરાંત એક ગ્લાસમાં હિંગ નાખી હલાવો ભેળસેળ હશે તો ફીણ વળશે અને તળિયે બેસી જશે ઓગળશે નહીં. ત્રીજી ભેળસેળ જાણવા પાણીમાં હિંગ નાખ્યા બાદ ટિંક્ચર નાખો કલર બદલાય તો ભેળસેળ છે.
|
ખોરાકનું નામ |
ભેળસેળ કારાતુ
તત્વ |
શોધવાની સાદી
પદ્ધતિ |
અવલોકન |
|
|
ઘી/માખણ |
વનસ્પતિ |
એક ચમચી ઘી/માખણ લો.
તેને એક ટેસ્ટ ટયુબમાં લઇ ઓગાળી દો અને તેની અંદર જલદ એચ.સી.એસ.
એસીડ નાખો. પછ તેમાં ચપટી ખાંડ નાખો. બરાબર હલાવો અને પાંચ મિનિટ સુધી રહેવા
દો. |
નીચેના ભાગમાં લાલ રંગ
જોવા મળશે. તો તે ભેળસેળવાળુ છે. |
|
|
|
છૂંદેલો બટાકો, શક્કરીયું તથા બીજા સ્ટાર્ચ પદાર્થો |
એક ટેસ્ટટયુબમાં ઘી/
માખણને ઓગાળી લો અને તેમાં આયોડીનનું એક ટીપું નાખો અને હલાવો. |
ભૂરો રંગ જોવા મળશે. તો
તે ભેળસેળવાળુ છે. |
|
|
દૂધ |
પાણી |
એક ટેસ્ટ ટયુબમાં દુધ
લો તેમાં (લેકટોમીટર) લેકટોમીટરને ડુબાડે. |
જો ૧.૦ર૬ કરતાં નીચો
આંક હોય તો તે ભેળસેળ વાળુ છે. |
|
|
|
|
- ભેળસેળ વાળાં
દૂધને એક થાળીની સપાટી
પરટીપાંના રૂપમાં મૂકો અને પછી થાળીને થોડી આડી કરો. |
જો ટીપું જલ્દી થી સરી
જાય અને સફેદ રંગના દેખાય તો તેમાં ભેળસેળ છે. નહિ તો તે શુદ્ધ
દૂધ છે. |
|
|
દૂધ/માવો |
સ્ટાર્ચ |
એક ટેસ્ટટયુબમાં દૂધ લઇ
તેમાં આયોડિન નાખો. બરાબર હલાવો. |
ભૂરો રંગ જોવા મળે તો
ભેળસેળ છે. |
|
|
ચ્હા |
ચણાની દાળના છોતરાં, વાપરેલી ચ્હા |
એક કાગળ લઇ તેને પલાળી
ને તેના પર ચ્હાનો ભૂકો ભભરાવો. |
થોડા સમય બાદ ચ્હાની
આજુબાજુ કાગળ પર રંગ જોવા મળશે અને ફિણ જોવા મળશે. |
|
|
હિંગ |
સાબૂની ભૂકકી માટી, |
એક ટેસ્ટટયુબમાં હીંગ
લો અને તેમાં પાણી નાખો. |
સાબુની ભુકી અને માટી
નીચે બેસી જશે અને ફિણ જોવા મળશે. |
|
|
સ્ટાર્ચ |
એક ટેસ્ટટયુબમાં હીંગ
લો અને તેમાં બે ટીપાં આયોડીનનાં નાખો. |
ભૂરો રંગ જોવા મળશે તો
તે ભેળસેળ છે. |
||
|
ઘઉં,
બાજરા તથા બીજા અનાજ |
અરગોટ એક જાતની ફુગ જે ઝેરી તત્વો ધરાવે છે. |
બાજરામાં લાંબા સ્લેટ
કલરના તત્વો જોવા મળે તો અરગોટ હશે. |
અરગોટ ઉપર તરશે તો તે
ભેળસેળ છે. |
|
|
|
એક ગ્લાસમાં મીઠાનું
પાણીલો અને તેમાં ઘઉ નાખો. |
અરગોટ ઉપર તરશે તો તે
ભેળસેળ છે. |
||
|
ખાંડ |
ચોક પઉડર |
એક ગ્લાસમાં પાણી લઇ
ખાંડને તેમાં ઓગાળો. |
ચોકનો ભૂકો નીચે બેસી
જશે, તો તે ભેળસેળ છે. |
|
|
મરી |
પપૈયાના સૂકાયેલા બીજ |
મરી ના બીજ એકદમ ગોળ
હોય છે જયારે પપૈયાંના બીજ થોડાં ચીમળાયેલા હોય છે. |
તે જોવાથી જ ખબર પડી
જાય છે કે તે ભેળસેળ છે. |
|
|
|
એક ગ્લાસમાં પાણી લઇ
તેમાં મરી નાખો. |
મરી નીચે બીસી જશે. બીજ
ઉપર રહેશે તો તે ભેળસેળ છે. |
||
|
હળદર |
પીળો કલર કરેલ લાંકડાનો વ્હેર |
એક ચમચી હદળર ટેસ્ટ
ટયુબમાં લો. તેમાં થોડાં ટીપા H.C.L.
જલદ નાખો. |
જાંબલી કલર દેખાશે તેમાં પાણી ઉમેરતાં તે કલર જતો રહેશે. તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
લાલ મરચાંનો ભૂકો |
ઇંટનો ભૂકો |
એક ટેસ્ટ ટયુબમાં પાણી
લઇ તેમાં લાલ મરચાનો પાવડર નાખો અને હલાવો. |
થોડી વાર પછી ઇંટનો
ભૂકો નીચે બેસી જશે. તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
લાલ ડાઇ |
એક ટેસ્ટટયુબમાં પાણી
લો અને તેમાં મરચું નાખો. |
ડાઇ હશે તો તે પાણીમાં
પોતાનો કલર આપશે તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
||
|
તજ |
ઝાડના થડનું પડ (કેસીયા) |
તજ ઘણાં જ પાતળાં હશે અને બીજા થડનું પડ જાડું હશે. |
તે જોવા થી જ ખબર પડી
જાય છે કે તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
કોફી |
ચચુકાનો પાઉડર, |
એક બ્લોટીંગ પેપર લો
અને તેમાં કોફી ભભરાવો તેમાં ૧ ટકા NaOH નું દ્રાવણ નાખો. |
ચચુકાનો અને ખજૂરનો
પાવડર લાલ કલર આપશે. |
|
|
ખજૂરના ઠડીયાનો પાવડર |
||||
|
ખાદ્ય તેલ |
દિવેલ |
ટેસ્ટ ટયુબમાં થોડા
તેલને પેટ્રોલીયમ ઇથરમાં ઓગાળો ત્યારબાદ બરફ અને મીઠાનાં
મિશ્રણમાં ઠંડુ કરો. પ મીનીટ સુધી રહેવા દો. |
તેમાં જાડાપણું જોવા
મળે તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
આર્જીમોન તેલ |
તેલમાં સાંદ્ર નાઇટ્રિક
એસિડ ઉમેરો અને હલાવો. |
લાલ રંગ એસિડના પડમાં
દેખાય તે તેમાં ભેળસેળ છે. |
||
|
મીનરલ તેલ |
સરખી માત્રામાં તેલ અને
આલકોહોલીક પોટાશ લો અને તેને ૧૫ મિનિટ માટે ગરમ પાણીમાં ઉકાળો
તેમાં ૧૦ મી.લી. પાણી ઉમેરો. |
તેમાં જાડાપણું જોવા
મળે તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
||
|
મટન, આઇસ્ક્રીમ, શબરત |
મેટાનીલ યેલો |
થોડા ટીપાંસાંદ્ર H.L.C. ઉમેરો. |
રાણી કલર જોવા મળે તો
તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
દાળ |
કેસરી દાળ |
દાળમાં પ૦ મિલિ મંદ
એચ.સી.એલ. નાખો અને રપ મિનિટ માટે હૂંફાળા પાણી પાણીમાં રાખો. |
ગુલાબી રંગ જોવા મળે તો
તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
માટી પથ્થર, લેડ ક્રોમેટ |
સામાન્ય જોવાથી ખબર પડે
છે. પ ગ્રામ દાળમાં પ મિલિ પાણી નાખો અને થોડા ટિપા H.C.L. નાખો. |
ગુલાબી રંગ જોવા મળે તો
તેમાં ભેળસેળ છે. |
||
|
ગોળ |
ચોકનો ભૂકો |
થોડા ગોળના ભૂકકામાં
થોડા ટીપા એચ.સી.એલ. ના નાખો. |
પરપોટા જોવા મળે તો
તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
ગોળના ભુકકાને પાણીમાં ઓગાળો. |
|
|||
|
|
ચોકનો ભૂકકો તળીયે જમાં થાય તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
|||
|
રવો |
લોખંડની ભૂકકી |
રવા ઉપર લોહચુંબક ફેરવો |
લોખંડની ભૂકકી લોહચુંબક
ને ચોટી જશે તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
ચોખા |
માર્બલ, બીજા-પથ્થર |
ચોખાને હાથમાં લો અને
ચકાસો અને તેને ધીમે ધીમે પાણીમાં નાખો. |
પથ્થર તળીયે બેસી જશે
તો તેમાં ભેળસેળ છે. |
|
|
મીઠું |
સફેદ પથ્થરનો ભુકો અને ચોક પાવડર |
એક પાણી ભરેલા ગ્લાસમાં એક ચમચી મીઠું ઓગાળો. |
ચોક પાવરડના લીધે પાણી
સફેદ રંગનું થઇ જશે અને કચરો તળીયે જમા થઇ જશે. |
|
|
આયોડિન ટેસ્ટ |
થોડા મીઠાંમાં આયોડિનનાં બે-ત્રણ ટીપાં નાખો. |
ભૂરો રંગ આયોડીનની હજરી
બતાવે છે. |
||
|
મધ |
ખાંડ અને પાણીનું મિશ્રણ |
રૂના પુમડાને લઇ મધમાં
ડૂબાડો અને સળગાવો. |
જો તેમાં પાણી હશે તો
તે અવાજ સાથે સળગશે. |
|
No |
District |
WHATSAPP
GROUP LINK |
||
|
1 |
Ahmedabad Jilla |
|||
|
2 |
Amareli Jilla |
|||
|
3 |
Anand Jilla |
|||
|
4 |
Aravalli Jilla |
|||
|
5 |
Banaskantha Jilla |
|||
|
6 |
Bharuch Jilla |
|||
|
7 |
Bhavnagar Jilla |
|||
|
8 |
Botad Jilla |
|||
|
9 |
Chhota Udepur Jilla |
|||
|
10 |
Dahod Jilla |
|||
|
11 |
Dang Jilla |
|||
|
12 |
Devbhumi Dwarka Jilla |
|||
|
13 |
Gandhinagar Jilla |
|||
|
14 |
Gir Somnath Jilla |
|||
|
15 |
Jamnagar Jilla |
|||
|
16 |
Junagadh Jilla |
|||
|
17 |
Kheda Jilla |
|||
|
18 |
Kutch Jilla |
|||
|
19 |
Mahisagar Jilla |
|||
|
20 |
Mehsana Jilla |
|||
|
21 |
Morbi Jilla |
|||
|
22 |
Narmada Jilla |
|||
|
23 |
Navsari Jilla |
|||
|
24 |
Panchmahal Jilla |
|||
|
25 |
Patan Jilla |
|||
|
26 |
Porbandar Jilla |
|||
|
27 |
Rajkot Jilla |
|||
|
28 |
Sabarkantha
Jilla |
|||
|
29 |
Surat Jilla |
|||
|
30 |
Surendranagar
Jilla |
|||
|
31 |
Tapi Jilla |
|||
|
32 |
Vadodara
Jilla |
|||
|
33 |
Valsad Jilla
|
|||
|